تفاوت های استرس و اضطراب

استرس و اضطراب دو واژه‌ای هستند که در زندگی روزمره ما ممکن است با آن‌ها روبرو شویم. اما گاهی اوقات ممکن است مفهوم و تفاوت بین این دو واژه مبهم باشد. در این متن، به تعریف استرس و اضطراب پرداخته و تفاوت‌های اساسی بین آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

اضطراب به عنوان یک واکنش طبیعی به موقعیت‌ها و وقایع تنش‌زا در زندگی شناخته می‌شود. هنگامی که در موقعیتی قرار می‌گیریم که ما را نگران یا ناامن می‌کند، علائم اضطرابی مانند نگرانی، عصبانیت، ناراحتی و احساس تنگی در سینه را تجربه می‌کنیم. اضطراب در معمولیت خود می‌تواند مفید باشد، زیرا ما را هشدار می‌دهد که وضعیتی وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. اما هنگامی که اضطراب به میزانی افزایش می‌یابد که به طور مداوم و در برابر واقعیت‌های معمول زندگی ما باشد، ممکن است به شکل غیرطبیعی و مزاحم تبدیل شود.

استرس، به عنوان یک واکنش بیشتر فیزیولوژیک و شناختی به موقعیت‌ها و فشارهای مختلف، تعریف می‌شود. استرس می‌تواند ناشی از عوامل خارجی مانند محیط کار، روابط فردی، مسئولیت‌های خانوادگی یا عوامل داخلی مانند بیماری‌ها و مشکلات شخصی باشد. در واقع، استرس یک واکنش نامتعادل بین نیازها و منابع فرد است که به ایجاد فشار و ناراحتی می‌انجامد.

وقتی استرس دارید، چه اتفاقاتی برای بدن شما می افتد؟

عوارض استرس برای بدن و سلامت روان شما می تواند بسیار زیاد باشد. هنگامیکه شما استرس زیادی را در خود احساس می کنید، بدنتان واکنش های مختلفی دارد. سیستم عصبی مغز به صورت خودمختار ضربان قلب، تنفس، تغییرات بینایی و … را کنترل خواهد کرد. پاسخ بدن به استرس کمک می کند تا شما با موقعیت های استرس زا به خوبی روبه رو شوید.

حال اگر فردی استرس مزمن و یا طولانی مدتی داشته باشد، فعال شدن پاسخ بدن به طور مکرر باعث فرسودگی و آسیب رسیدن به بدن خواهد شد. به همین دلیل استرس می تواند عوارض مختلفی را برای بدن از نظر جسمی، عاطفی و رفتاری ایجاد کند.

علائم فیزیکی استرس 

 مواجه شدن بدن با أنواع دردها مانند سردرد و …

 داشتن إحساس تپش قلب فراوان و درد در ناحیه قفسه سینه

 مواجه با اختلالات خواب که می تواند شامل کم خوابی و یا پرخوابی باشد.

 سرگیجه های مداوم و ایجاد لرزش در بدن

 افزایش فشار خون

 ایجاد مشکلات معده و یا گوارشی

 تنش عضلانی

 مشکل در رابطه جنسی و زناشویی

 ضعیف شدن سیستم ایمنی که باعث می شود همیشه فرد مریض و نالان باشد.

علائم ذهنی و عاطفی استرس 

 ایجاد اضطراب های زیاد برای فرد

 تحریک پذیری و نوسانات خلقی

 افسردگی های شدید

 ناراحتی و غمگینی

 وحشت زدگی

 ناتوانی در تصمیم گیری

 عدم تمرکز در کارها

 عدم توانایی سپردن موضوعات و اختلال در حافظه

 از دست دادن علاقه به رابطه جنسی و یا ناتوانی در لذت بردن از رابطه جنسی

 گریه کردن

عوارض استرس تنها برای بدن به موارد بالا ختم نمی شود. فردی که استرس های مزمن و مداوم را تجربه می کند از برخی رفتارهای ناسالم و آسیب زننده برای مدیریت احساسات و أحوال خویش استفاده می کند. او برای اینکه از استرس های خود فرار کند ممکن است به سمت رفتارهای ناهنجار کشیده شود. مانند:

 نوشیدن زیاد الکل

 مصرف مواد مخدر و توهم زا

 قمار

 پرخوری کردن و یا اختلال در خوردن إذا

 سیگار کشیدن

 خریدهای اجباری برای خلاصی از استرس

 ایجاد مشکلات در رابطه با رابطه جنسی و استفاده از زور و اجبار برای برقراری رابطه

علت استرس چیست؟ چرا استرس می گیریم؟

دلایل مختلفی برای استرس وجود دارد. خیلی از چالش ها و رویدادها می توانند در زندگی شما استرس ایجاد کنند. علت های استرس می تواند برای هر فردی منحصر به فرد باشد. ممکن است شما هنگام رویارویی با مشکلی استرس زیادی را تجربه کنید. اما دوست یا همسر شما این مشکل را آسان و بدون استرس ببیند. به همین دلیل گاهی توضیح اینکه چه چیزی باعث استرس در شما می شود سخت و دشوار خواهد بود. به طور کلی می توان گفت ممکن است شما استرس داشته باشید اگر:

 با تغییرات بزرگی در زندگی خود مواجه شوید.

 تحت فشار زیادی قرار بگیرید.

 نگران از رخ دادن اتفاقی باشید.

 بر روی نتیجه یک موقعیت یا کار کنترل زیادی نداشته باشید.

 تبعیض یا نفرت را تجربه کنید.

 مورد سوء استفاده قرار بگیرید.

 مسئولیت های سخت و سنگین داشته باشید.

 در محل کار خود با مشکل مواجه شده باشید.

 یکی از عزیزانتان سخت بیمار باشد.

 کارها آنگونه که شما می خواهید پیش نرود.

چرا بعضی از موقعیت ها برای من استرس زا است؟

می توان گفت میزان استرس نیز در افراد متفاوت است. شما ممکن است در شرایطی به شدت استرس بگیرید اما دوستتان به نسبت شما استرس کمتری داشته باشد. همچنین برخی از رویدادها ممکن است گاهی أوقات برای شما سخت بوده و شما را تحت فشار و استرس قرار دهند و گاهی مشکلی برایتان ایجاد نکنند. بستگی به عوامل مختلف میزان استرس شما نیز متفاوت خواهد بود. برخی از این عوامل عبارتند از:

 شرایطی که در آن قرار گرفته اید تا چه حد برای شما سخت است و راحتی را از شما سلب کرده است؟

 چه مشکل دیگری همزمان با این چالش در زندگی خود دارید؟

 میزان زمان و پولی که در اختیار دارید چه مقدار است؟

 تجربیات گذشته شما در رابطه با این مشکل چیست و چگونه بر احساسات شما در این رابطه تاثیر می گذارد؟

 تا چه اندازه مورد حمایت دوستان و خانواده قرار دارید؟

چه موقعیت هایی می تواند استرس را برای شما به همراه داشته باشد؟

خیلی چیزها و موقعیت ها می توانند استرس را برای ما به همراه داشته باشند. ایجاد استرس در بخش های مختلف زندگی می توانند موقعیت ها و شرایط مختلفی را در بر بگیرند. برخی از مهم ترین موقعیت های استرس زا عبارتند از:

 بیماری یا جراحت فرد یا بستگانش

 بارداری و پدر و مادر شدن

 مشکلات شخصی

 فوت عزیزان

 تجربه سوء استفاده

 جرم و جنایت

 مدیریت رویدادهای پیچیده

 انجام کارهای خانه و یا کارهایی که مسئولیت زیادی دارند.

 دوستان و خانواده

 ازدواج کردن

 جدایی و طلاق گرفتن

 داشتن رابطه نامناسب و ارتباط ناسالم با والدین، خواهر و برادر و …

 تحصیل

 از دست دادن شغل

 امتحانات

 بیکاری طولانی مدت

 کار نامناسب داشتن

 بازنشستگی

 شروع یک کار جدید

 مشکلات مسکن مانند اجاره نشینی

 مشکل با همسایه

 مشکلات اقتصادی و نگرانی در این رابطه

 داشتن بدهی های فراوان

سخنی از مشاوران آویژه

مسلما همه ما در شرایط مختلف استرس را تجربه کرده ایم. اگر استرس حاد و کوتاه مدت باشد مشکلات و عوارض کمتری برای ما خواهد داشت. اما استرس مزمن می تواند به شدت برای شما دردسر و آسیب به همراه داشته باشد. پس سعی کنید از روش های مختلف برای مدیریت استرس استفاده کنید. برای این منظور بهتر است در ابتدا عوامل استرس و علت استرس را برای خودتان مشخص کنید. اگر علائم استرس را در خودتان إحساس می کنید اما نمی دانید چگونه با استرس های منفی خود مبارزه کنید، بهتر است از مشاوره آنلاین کمک بگیرید. مشاور یا روانشناس با بررسی موقعیت شما و علت استرس های شما می تواند به شما کمک کند تا با استرس های زیاد خود مقابله کرده و مهارت کنترل و مدیریت استرس را یاد بگیرید.

سوالات متداول

استرس چه مقدار طول می کشد؟

أسترس أنواع مختلفی دارد که هر کدام بسته به شرایط فرد قابل تغییر هستند. برخی از استرس ها می توانند کوتاه مدت باشند و برخی مشکل طولانی مدت را در بر میگیرند. بسته به موقعیت و مهارت شما در مدیریت استرس می توان میزان و زمان استرس داشتن را تعیین کرد. استفاده منظم از تکنیک های کنترل استرس می تواند کمک بزرگی برای شما باشد. به شما کمک کند تا اکثر علائم فیزیکی، احساسی و رفتاری را کنترل کنید.

آیا استرس می تواند باعث اضطراب شود؟

همانطور که در بالا اشاره شد تفاوت استرس و اضطراب بسیار ناچیز است و علائم آنها شبیه به یکدیگر است. البته استرس و اضطراب دو موضوع متفاوت هستند. اما ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. در برخی از موارد و زمان ها، استرس می تواند اضطراب را برای فرد ایجاد کند.

راه‌های موثر درمان استرس و اضطراب

استرس و اضطراب دو مشکل روحی و روانی هستند که می‌توانند به شدت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهند. با این حال، وجود راه‌های موثری برای درمان و کاهش این مشکلات وجود دارد. در اینجا به برخی از بهترین راه‌های درمان استرس و اضطراب اشاره خواهیم کرد:

1. تمرینات تنفسی و آرامش: تمرینات تنفس عمیق و روش‌های آرامش مثل مدیتیشن و یوگا می‌توانند بهبود قابل توجهی در کاهش استرس و اضطراب داشته باشند. با انجام این تمرینات، می‌توانید به طور فعال بر روی تنفس خود تمرکز کنید و ذهنتان را آرام کنید.

2. فعالیت‌های ورزشی: ورزش به طور قابل توجهی می‌تواند تأثیرات مثبتی در کاهش استرس و اضطراب داشته باشد. فعالیت‌های ورزشی مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، شنا و یا حتی تمرینات گروهی مثل آروبیک می‌توانند به شما کمک کنند تا تنش را از بین ببرید و احساس رضایت و آرامش بیشتری کنید.

3. روابط اجتماعی و حمایت از دیگران: ارتباط مؤثر با دیگران و حمایت از آنها می‌تواند در بهبود روحی و روانی شما تأثیر قابل توجهی داشته باشد. به اشتراک گذاشتن تجربیات و احساسات خود با دوستان یا خانواده می‌تواند در کاهش استرس و اضطراب شما موثر باشد. همچنین، به دنبال شرکت در فعالیت‌های گروهی یا جمعی مثل دوره‌های آموزشی و هنری بگردید.

4. مدیریت زمان و تنظیم برنامه: برنامه‌ریزی مناسب زمانی و مهارت‌های مدیریت زمان می‌توانند به شما کمک کنند تا استرس و اضطراب ناشی از تنبلی، عجله و عدم ترتیب در کارها را کاهش دهید. تعیین اولویت‌ها، تنظیم برنامه‌های روزانه و انجام وظایف به ترتیب میزان اهمیت می‌تواند به شما کمک کند تا بهتر با استرس روزمره روبه‌رو شوید.

5. تغذیه سالم: تغذیه مناسب و متعادل می‌تواند تأثیر بسیاری در سلامت روحی و روانی داشته باشد. مصرف مواد غذایی سالم، مانند میوه‌ها، سبزیجات، ماهی، مغزها و غلات کامل، به تأمین ترکیبی مناسب از ویتامین‌ها و مواد مغذی کمک می‌کند که برای حالت ذهنی بهتر ضروری هستند.

6. مشاوره روانشناختی و درمانی: در صورتی که استرس و اضطراب شما به حدی بالا رسیده است که توانایی مدیریت آنها را ندارید، مشاوره روانشناختی و درمانی می‌تواند به شما کمک کند. یک روانشناس یا متخصص درمان اضطراب می‌تواند به شما ابزارها و راهکارهایی را ارائه دهد که به شما در کاهش استرس و اضطراب کمک کند.

 رژیم غذایی سالم و متعادلی داشته باشید

داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل می تواند به شما برای کم شدن استرس و کاهش اضطراب کمک کند. شما می توانید برنامه غذایی مناسبی برای خودتان داشته باشید که باعث می شود سطح آرامش شما بیشتر شود. استفاده بیش از اندازه از غذاهای فست فودی می تواند سیستم گوارش شما را بهم بریزد و در نهایت باعث ایجاد اضطراب و استرس برای شما شود.

 از تکنیک های آرام سازی و تمدد اعصاب کمک بگیرید

اگر دائم مضطرب هستید و یا هنگام مواجه با کوچکترین چالش ها به شدت استرس می گیرید، بهتر است برای کم شدن استرس از تکنیک های آرام سازی و تمدد أعصاب کمک بگیرید. روزانه ساعاتی را برای استراحت خود تعیین کنید. این کار برای مدیریت استرس و کاهش اضطراب بسیار مفید است. شما می توانید از تکنیک های آرام سازی خود مانند موارد زیر برای کاهش اضطراب کمک بگیرید.

 مدیتییشن کنید.

 تنفس عمیق را تمرین کنید.

 از تصویر سازی هدایت شده و تجسم رویاها و حال خوش کمک بگیرید

 یوگا را در برنامه های روزانه خود قرار دهید.

 آرام کردن عظلات و آرام سازی پیشرونده را امتحان کنید.

 تحریک کننده های استرس و اضطراب را کاهش دهید

اکثر افراد برای انجام کارهای مهم خود زمان کم دارند و این می تواند یکی از علت اضطراب و استرس آنها باشد. سعی کنید مهارهای مدیریت زمان را یاد بگیرید این کار به شما کمک می کند تا محرک های استرس را کاهش دهید. برای کم شدن استرس و اضطراب باید بتوانید به کارهای خود سرعت بدهید و همچنین زمان خود را به درستی مدیریت کنید. سایر محرک ها نیز مانند دوستان منفی نگر، افراد عجول و عصبی و … را کاهش دهید.

 روش صحیح نفس کشیدن را یاد بگیرید

اضطراب ممکن است با تنفس های غلط شما افزایش یابد. افزایش بیش از حد سطح اکسیژن و کاهش دی اکسید کربن، به دلیل نفس نفس زدن زیاد، میتواند تا حدودی فرد را مضطرب تر کند. دی اکسید کربن به تنظیم میزان واکننش بدن در برابر استرس و اضطراب کمک می کند. اگر دائم مضطرب هستید، برای درمان اضطراب نیاز است که نحوه صحیح تنفس را یاد بگیرید. نکته مهم در تنفس صحیح این است که شکم باید منبسط شود. برای اطلاع از این اینکه آیا صحیح نفس می کشید یا نه می توانید یک دست خود را در سینه و دست دیگر را برروی شکم قرار دهید. تنفسی صحیح است که شکم در حال حرکت باشد نه قفسه سینه.

شما می توانید علاوه بر تمرین تنفس شکمی، گاهی سعی کنید نفس خود را برای چند ثانیه حبس کنید. این کار شما می تواند میزان دی اکسید کربن خون را افزایش دهد.

 خواب کافی و مناسبی داشته باشید

سعی کنید خواب خود را به خوبی مدیریت کنید تا استرس و اضطراب شما کاهش یابد. البته کم خوابی یکی از عوارض جانبی استرس و اضطراب است که باید به درستی مدیریت شود. از روش های مختلف برای داشتن خواب کافی و مناسب استفاده کنید. باید دقت کنید که:

 اتاق خواب مناسب، تاریک و به دور از سر و صدا داشته باشید.

 برنامه و ساعت خواب مشخصی برای خودتان داشته باشید و به آن پایبند باشید.

 حداقل چند ساعت قبل از خواب از نوشیدنی های کافئین دار و … استفاده نکنید.

و … .

استرس و اضطراب چگونه درمان می شود؟

استرس و اضطراب جز اختلالاتی هستند که اگر بر زندگی افراد آسیب برسانند و باعث ایجاد مشکل شوند، باید به فکر درمان آنها بود. شما نمی توانید با وجود استرس و اضطراب زیاد زندگی موفق و شادی داشته باشید. اضطراب را می توان نوعی اختلال دانست، اما استرس اختلال نیست. به طور کلی محققان راه های زیادی را برای درمان استرس و درمان اضطراب در دهه های اخیر پیداکرده اند. برای درمان استرس و اضطراب می توان از داروها و یا روان درمانی های مختلفی استفاده کرد. همچنین می توان از هر دو راه به صورت ترکیبی برای درمان اضطراب و استرس استفاده نمود. در این قسمت به طور مختصر روش های درمانی که برای درمان استرس و اضطراب به کار گرفته می شود را برای شما عزیزان توضیح می دهیم.

 روان درمانی

مشاوره یا روان درمانی به افرادی که می خواهند استرس و اضطراب خود را درمان کنند برای کاهش استرس و کاهش اضطراب کمک می کند. در روان در مانی در ابتدا به شما کمک می شود تا با واکنش های عاطفی خود نسبت به بیماری و استرس و اضطراب مقابله کنید. روانشناس یا مشاورر با استفاده از تکنیک ها و استراتژی های خاص خود به افرادی که مضطرب هستند و یا استرس زیادی را در درون خود إحساس می کنند کمک می کند تا اضطراب و استرس را بهتر درک کرده و بتوانند آن را مدیریت کنند. رویکردهای روان درمانی برای درمان اضطراب و استرس عبارتند از:

 درمان شناختی رفتاری (CBT)

درمان نشاختی رفتاری رایج ترین نوع درمان است که برای درمان اختلالات اضطرابی و درمان استرس به کار گرفته می شود. در این روش به فرد آموزش داده می شود که چه الگوهای رفتاری و فکری منجر به ایجاد احساسات دردسرساز و استرس و اضطراب می شوند. سپس برروی تغییر این رفتارها و الگوهای فکری در افراد کار می کنند.

 مواجهه درمانی

در این نوع از درمان مشاور به فرد برای مقابله با ترس هایی که دارد و باعث ایجاد اضطراب و استرس می شود، کمک می کند. مواجهه درمانی به افراد کمک می کند تا با موقعیت های، چالش ها و فعالیت هایی که فرد از آنها حراس دارد و یا دائم از رویارویی با آنها فرار می کند، درگیر شود. در این نوع روش درمانی برای درمان استرس و اضطراب مشاور از تمرین هایی مانند تمدد أعصاب، تصویر سازی و نوردرمانی کمک می گیرد.

 داروها

باید گفت داروها نمی توانند به طور کامل اختلال اضطراب و یا استرس ها را درمان کنند. اما می توانند علائم اضطراب و استرس را کاهش داده و به عملکرد بهتر فرد هنگام مواجه با مشکلات و استرس های شدید و اضطراب های زیاد کمک کنند. برخی از داروهایی هه برای درمان اضطراب و درمان استرس به کار گرفته می شوند عبارتند از:

داروهای ضد اضطراب که وحشت و نگرانی های بی مورد را کاهش می دهند.

داروهای ضد افسردگی که می توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند. این نوع داروها می توانند با استفاده از میزان مواد شیمیایی مغز، بهبود خلق و خو و کم شدن استرس را به همراه داشته باشند.

داروهایی که برای فشار خون بالا مورد استفاده قرار می گیرد. که این داروها می تواند به کاهش برخی از علائم فیزیکی اضطراب و ا سترس کمک کند. مثلا ضربان قلب را کنترل کند.

سخنی از مشاوران آویژه

اگر چه استرس و اضطراب بخشی جدایی ناپذیر از زندگی است، اما باید کنترل شود. اگر استرس مزمن داشته باشید و یا اختلال اضطراب داشته باشید، سلامت جسمی و روانی شما را به شدت تحت تاثیر قرار می دهند. خوشبختانه راهکارهای کاهش استرس و روش های کاهش اضطراب امروزه در حال افزایش است. درمان استرس و اضطراب های شدید می تواند به افراد کمک کند تا زندگی شاد همراه با موفقیت داشته باشند. کاهش استرس و اضطراب می تواند در ابتدا سخت باشد و استفاده از راهکارهای کاهش استرس و اضطراب دشوار به نظر برسد. اما هنگامیکه از تکنیک های کاهش اضطراب و استرس چندین بار استفاده کنید این روش ها به یک عادت برای شما تبدیل می شوند.

اگر نمی دانید چگونه استرس و اضطراب خود را درمان کنید و یا راهکارهای کاهش استرس را بلد نیستید، بهتر است از مشاوره آنلاین در این خصوص کمک بگیرید. مشاور یا روانشناس با ارائه تکنیک های روانشناسی برای استرس و راه های کاهش استرس و اضطراب می تواند به شما کمک کند تا استرس و یا اضطراب های خود را درمان کنید.

سوالات متداول

راه های کاهش استرس و اضطراب چیست؟

ورزش، ذهن آگاهی، به حداقل رساندن زمان تماشای تلوزیون و استفاده از تلفن همراه و بیرون رفتن روش های موثری برای کاهش استرس و اضطراب هستند.

بهترین درمان برای اضطراب و استرس چیست؟

درمان شناختی رفتاری (CBT) موثرترین شکل روان درمانی برای اضطراب است. به طور کلی درمان شناختی رفتاری می تواند به بهبود فرد و از بین رفتن و کم رنگ شدن علائم استرس و اضطراب در مدت زمان کم کمک کند.