کودکان نیز مانند بزرگسالان ممکن است در موقعیتهای مختلف دچار استرس و اضطراب شوند.
اما زمانی که این اضطراب از حد طبیعی فراتر رود، میتواند به اختلال اضطرابی تبدیل شود و بر رشد، تمرکز و روابط اجتماعی کودک تأثیر منفی بگذارد.
بر اساس بررسیهای مرکز مشاوره آویژه، میزان اضطراب در کودکان طی سالهای اخیر افزایش یافته است.
بنابراین، والدین باید یاد بگیرند چگونه اضطراب را در کودک خود تشخیص دهند و به شکل درست با آن برخورد کنند.
😟 علائم اضطراب در کودکان
تشخیص اضطراب در کودک همیشه آسان نیست، زیرا بسیاری از کودکان نمیتوانند احساسات خود را به زبان بیاورند. با این حال، برخی علائم شایع عبارتاند از:
وابستگی بیش از حد به والدین
کابوسهای شبانه یا ترس از تنهایی
مشکلات گوارشی یا دلدردهای مکرر بدون علت پزشکی
بیقراری، ناخن جویدن یا کندن مو
اجتناب از مدرسه، جمع دوستان یا موقعیتهای اجتماعی
زودرنجی و گریههای بیدلیل
اگر چند مورد از این نشانهها را در فرزندتان مشاهده کردید، لازم است با مشاور کودک صحبت کنید تا از تبدیل اضطراب به اختلال پیشگیری شود.
💡 چگونه اضطراب کودک را کاهش دهیم؟
رفتار والدین در هنگام بروز اضطراب در کودک تعیینکنندهترین عامل در کاهش یا افزایش آن است.
در ادامه چند راهکار کلیدی از سوی مشاوران آویژه ارائه شده است:
۱. به کودک کمک کنید اضطراب را مدیریت کند، نه اینکه از بین ببرد
هدف شما نباید حذف کامل اضطراب باشد، بلکه باید به کودک بیاموزید چگونه احساس خود را کنترل کند.
با حمایت، گفتگو و آموزش مهارتهای آرامسازی، کودک یاد میگیرد در شرایط اضطرابآور چگونه واکنش سالم نشان دهد.
۲. به احساسات کودک گوش دهید
گاهی تنها چیزی که کودک نیاز دارد، درک شدن است.
با جملاتی مانند «میدانم الان نگران هستی» یا «حق داری مضطرب باشی» به او احساس امنیت بدهید.
۳. از سرزنش یا مقایسه بپرهیزید
مقایسه کودک با دیگران یا گفتن جملاتی مانند «چرا اینقدر ترسو هستی؟»
میتواند اضطراب او را تشدید کند و عزتنفسش را کاهش دهد.
۴. الگوی آرامش باشید
کودکان رفتار والدین را تقلید میکنند. اگر شما در برابر استرس آرام و منطقی رفتار کنید، فرزندتان نیز یاد میگیرد احساسات خود را کنترل کند.
🧠 نقش مشاوره در درمان اضطراب کودک
گاهی اضطراب کودک به مرحلهای میرسد که نیاز به مشاوره تخصصی دارد.
مشاوران کودک در مرکز مشاوره آویژه با استفاده از روشهای علمی مانند بازیدرمانی، گفتاردرمانی و رفتاردرمانی شناختی (CBT)
به کودکان کمک میکنند تا احساس امنیت بیشتری پیدا کنند و اضطراب خود را کاهش دهند.
☎️ مشاوره اضطراب کودک در مرکز آویژه
اگر احساس میکنید کودک شما دچار اضطراب، ترس یا استرس شدید است،
میتوانید با مشاوران کودک و نوجوان آویژه تماس بگیرید تا بهصورت تلفنی یا آنلاین،
بهترین راهکارها برای کاهش اضطراب، افزایش اعتمادبهنفس و ایجاد احساس آرامش را دریافت کنید.
چگونه اضطراب کودک را کاهش دهیم؟
رفتار شما به عنوان والدین هنگام مواجه با اضطراب کودک، بسیار مهم است. اگر شما نتوانید به درستی رفتار کنید ممکن است اضطراب و استرس فرزندتان را نه تنها از بین نبرده بلکه افزایش دهید. در زیر نکاتی برای کمک به کودکان مضطرب برای فرار از اضطراب گفته شده است.
به کودک کمک کنید اضطراب را مدیریت کند
به یاد داشته باشید که هدف از بین بردن اضطراب نیست. بلکه کمک به مدیریت و کنترل آن است. بهترین راه برای کمک به کودک این نیست که عوامل استرس زا را از بین ببریم. بلکه بهترین راه این است که به آنها بیاموزیم چگونه اضطراب خود را مدیریت کنند. این به آنها کمک می کند تا بیاموزند هنگام مواجه با اضطراب چه واکنشی داشته باشند و تا جایی که می توانند عملکرد خوبی داشته باشند. سپس بتوانند به مرور زمان اضطراب خود را کاهش دهند.
از چیزهایی که کودک را مضطرب می کنند دوری نکنید
شاید دور کردن کودک از چیزهایی که باعث ایجاد اضطراب برای او می شوند از نظر شما کمک به کودک باشد. در صورتیکه این کار تنها در کوتاه مدت إحساس بهتری در آنها ایجاد می کند. اما در دراز مدت اضطراب را افزایش می دهد. نباید به کودک یاد بدهید که از هر چیزی که می ترسد و یا باعث استرس او می شود فرار کند. زیرا او خواهد آموخت که همیشه و در تمام مراحل زندگی از ترس های خود فرار کند و نمی تواند با آنها مقابله کند. مقابله با چیزهایی که باعث اضطراب کودک می شوند به او کمک می کند تا برای همیشه دیگر از آنها نترسد و مضطرب نشود.
جملات مثبت اما منطقی را بیان کنید
شما نمی توانید به کودک قول دهید که در مسابقه ورزشی حتما موفق خواهد شد و یا هرگز شکست نمی خورد. اما می توانید به او این اطمینان را بدهید که با سعی و تلاش هایی که داشته می تواند نتیجه خوبی کسب کند. سعی کنید آنها را تشویق کنید اما برای از بین بردن اضطراب آنها، از جملات مثبتی که ممکن است به حقیقت تبدیل نشود استفاده نکنید. به آنها این اطمینان را بدهید که سطح اضطراب آنها به مرور کاهش می یابد. داشتن انتظارات واقع بینانه از کودک می تواند به او کمک کند تا با ترس هایش مبارزه کند. اما اگر او را دلخوش به اتفاقاتی کنید که ممکن است نتوانند در آن موفق باشند، هنگام مواجه با شکست، اعتماد به نفس خود را از دست داده و بیشتر از قبل مضطرب می شوند.
به احساسات آنها احترام بگذارید، اما به آنها قدرت ندهید
ترس ها و آنچه را که باعث اضطراب کودک می شوند کم اهمیت جلوه ندهید، اما همچنین به گونه ای نیز رفتار نکنید که این احساسات در کودک تقویت شوند. مثلا اگر کودکی از رفتن به دکتر وحشت دارد، نمیخواهد این ترس را مسخره و یا بی اهمیت بخوانید. اما با رفتارهای خود و مهربانی های بیش از اندازه به احساسات و ترس های کودک پر و بال ندهید. آنها را تشویق کنید که بتوانند با ترس های خود مبارزه کرده و پیروز شوند. مثلا میتوانید به کودک خود بگویید: می دانم که می ترسی، ترسیدن اشکالی ندارد. من اینجا هستم و می خواهم به تو کمک کنم تا بر ترس خود غلبه کنی و پیروز شوی.
در مورد اضطراب و استرس آنها سوال نکنید
شما باید فرزندتان را تشویق کنید تا درمورد احساساتی که دارد صحبت کند. اما سعی نکنید که از واژه های استرس و اضطراب در سوالات خود استفاده کنید. شما می توانید سوالات کلی تری بپرسید. مثلا نگویید آیا به خاطر امتحان نگرانی؟ آیا استرس برگزاری مسابقه را داری؟ این سوالات می توانند اضطراب کودک شما را تقویت کنند. برای جلوگیری از افزایش اضطراب کودک می توانید سوالات کلی تری بپرسید مانند نظرت در مورد مسابقه چیست؟ چه احساسی داری؟
ترس های کودک را تقویت نکنید
گاهی والدین ناخواسته ترس هایی را برای کودک ایجاد می کنند و یا باعث تقویت استرس او می شوند. با لحن صدا و زبان بدن خود استرس کودک را افزایش ندهید. مثلا ممکن است کودک شما چند روز قبل سگی را دیده و ترسیده است. اکنون که مجدد با یک سگ روبرو می شود نیاز نیست که بگویید وای فرزندم از آن می ترسد یا ... . شما ناخواسته باعث شده اید که کودک مجدد همان ترس ها را حتی گاهی بیشتر تجربه کند.
سعی کنید زمان انتظار و پیش بینی را برای کودک کم کنید
هنگامی که از چیزی می ترسیم و یا اضطراب داریم، سخت ترین زمان درست قبل از انجام آن است. پس شما به عنوان والدین باید سعی کنید این دوره را برای کودک کوتاه کنید و یا آن را حذف کنید. مثلا اگر فرزند شما از رفتن به دکتر می ترسد، نیاز نیست که دو ساعت قبل از رفتن این موضوع را بیان کنید و در مورد آن با کودک بحث کنید. این کار احتمالا فرزندتان را بیشتر مضطرب می کند و مورد توجه قرار می دهد.
سعی کنید راه های سالم مدیریت اضطراب را به کودک آموزش دهید
کودکان از والدین الگو می گیرند. اگر شما بتوانید به درستی با اضطراب و استرس خود کنار بیایید و آن را مدیریت کنید، فرزندتان نیز اینگونه یاد می گیرد که باید ترس ها و اضطراب هایش را کنترل کند. به آنها اجازه دهید که ببینند خودتان چگونه با اضطراب کنار می آیید. اگر شما مدام پشت تلفن به خواهر خود بگویید که نمی توانید با این اضطراب کنار بیایید و یا آن را کاهش دهید، کودکتان نیز آن را قبول خواهد کرد. آنها دیگر برای مدیریت اضطراب خود تلاشی نمی کنند. البته این به معنای آن نیست که وانمود کنید استرس و اضطراب ندارید. بلکه شما باید اجازه دهید که بچه ها ببینند و یا بشنوند که شما توانسته اید با آرامش و استفاده از راه های سالم، اضطراب خود را مدیریت کنید و از پشت سر گذاشتن آن إحساس خوبی دریافت کنید.
سخن آخر
داشتن اضطراب برای کودکان تا حدودی که بتوانند آن را کنترل کنند و باعث نشود اختلالی در زندگی آنها بوجود بیاید طبیعی است. اما اگر کودک شما دائم و برسر موضوعات مختلف پریشانی و استرس را تجربه می کند، این موضوع اصلا طبیعی نخواهد بود. شما باید به دنبال راه هایی برای کاهش اضطراب کودک باشید. گاهی رفتار اشتباه والدین می تواند عاملی برای اضطراب و استرس کودکان باشد. پس رفتار سنجیده داشته باشید تا کودکتان را از ابتلا به اختلالات اضطراب محفوظ نگه دارید.
مشاوره برای ایرانیان خارج از کشور
- ۰۴/۰۷/۲۸