اختلال خوردن یکی از چالش‌های روانی جدی است که سلامت جسم و روان افراد را به‌طور مستقیم تحت‌تأثیر قرار میدهد. این اختلال معمولاً در دو شکل کم‌خوری عصبی (بی‌اشتهایی) و پرخوری عصبی بروز می‌کند و در صورت بی‌توجهی، میتواند به آسیب‌های جدی جسمی، روحی و حتی اختلال شخصیت منجر شود.
در این مقاله از مرکز مشاوره خانواده آویژه، به بررسی جامع علائم اختلال خوردن، دلایل ایجاد آن و روش‌های مؤثر درمانی می‌پردازیم.
اختلال خوردن چیست؟
اختلال خوردن یک اختلال روان‌شناختی است که طی آن فرد، به‌طور غیرعادی دچار کم‌خوری یا پرخوری مفرط میشود. این رفتارها معمولاً واکنشی عصبی به استرس، اضطراب، فشارهای روانی یا ضربه‌های عاطفی‌اند و میتوانند به مرور زمان عملکرد طبیعی بدن را مختل کنند.
انواع اختلال خوردن
۱. بی‌اشتهایی عصبی (Anorexia Nervosa):
فرد به شکل وسواس‌گونه از غذا اجتناب می‌کند، احساس چاقی می‌کند حتی اگر بسیار لاغر باشد و معمولاً دچار اختلال تصویر بدنی است.
۲. پرخوری عصبی (Bulimia Nervosa):
در این حالت فرد در پاسخ به استرس یا هیجانات منفی، دچار حملات پرخوری میشود و اغلب پس از آن دچار احساس گناه یا تلاش برای پاک‌سازی بدن (مثلاً از طریق استفراغ، ورزش شدید یا مصرف ملین‌ها) خواهد شد.
دلایل بروز اختلال خوردن
اختلالات خوردن معمولاً دلایل روانی و عصبی دارند. برخی از عوامل مؤثر عبارت‌اند از:
استرس مزمن و ضربات روحی مانند طلاق، شکست عشقی یا از دست دادن عزیزان
اختلال در سیستم عصبی مغز به‌ویژه در نواحی مرتبط با کنترل اشتها (دستگاه لیمبیک)
فشارهای اجتماعی و فرهنگی مخصوصاً در نوجوانان که استانداردهای زیبایی رسانه‌ها را دنبال می‌کنند
افسردگی، اضطراب، وسواس فکری و اختلال شخصیت
کمبود محبت و توجه در دوران کودکی یا نوجوانی
علائم اختلال خوردن
علائم پرخوری عصبی:
ریزه‌خواری مداوم و ولع به غذا در شرایط استرس‌زا
خوردن سریع و زیاد بدون احساس سیری
چاقی موضعی، به‌ویژه در ناحیه گردن و شکم
خواب‌آلودگی بعد از غذا
نفخ، ترش کردن، یبوست و اختلال در دفع
نوسانات خلقی، اضطراب، کاهش اعتمادبه‌نفس و احساس گناه
علائم بی‌اشتهایی عصبی:
کاهش شدید وزن و ضعف عمومی
وسواس فکری درباره کالری، چاقی یا غذا
انزواطلبی، بدخلقی، افسردگی
یبوست مزمن و کاهش متابولیسم
احساس سیری دائمی و امتناع از غذا حتی در شرایط گرسنگی
تأثیر اختلال خوردن بر سلامت روان و جسم
اختلال خوردن تنها به تغذیه مربوط نمی‌شود، بلکه میتواند به‌مرور زمان منجر به:
ضعف سیستم ایمنی بدن
اختلال در خواب و تمرکز
آسیب‌های گوارشی و هورمونی
افسردگی شدید، اختلال اضطراب، وسواس و حتی اختلال شخصیت
انزوای اجتماعی، افت عملکرد تحصیلی یا شغلی
کاهش عزت نفس و بروز رفتارهای خودآزارانه
نقش استرس در ابتلا به اختلال خوردن
استرس یکی از اصلی‌ترین عوامل در بروز اختلال خوردن است. زمانی که بدن دچار اضطراب میشود، هورمون کورتیزول در سطح بالا ترشح میشود. این ترشح باعث بروز واکنش‌هایی مانند ولع غذا یا بالعکس، بی‌اشتهایی شدید میشود. این چرخه‌ی معیوب بین مغز، دستگاه گوارش و سیستم عصبی مرکزی اگر کنترل نشود، به یک اختلال مزمن تبدیل خواهد شد.
راهکارهای درمان اختلال خوردن در مرکز آویژه
در مرکز مشاوره خانواده آویژه، درمان اختلال خوردن با یک رویکرد چندبعدی و تخصصی انجام میشود. برنامه درمانی شامل:
روان‌درمانی فردی با تمرکز بر CBT (درمان شناختی-رفتاری)
مشاوره تغذیه با کمک متخصصین تغذیه و روانشناس بالینی
آموزش مدیریت استرس و تنظیم هیجانات
مداخلات خانوادگی برای تقویت محیط عاطفی فرد
در صورت لزوم، درمان دارویی با تجویز روانپزشک
با دریافت مشاوره تخصصی از مرکز آویژه، میتوانید ریشه‌های روان‌شناختی این اختلال را شناسایی کرده و درمانی پایدار و اصولی را آغاز نمایید.
چرا مشاوره با آویژه؟
🎯 تیم تخصصی روانشناسان و مشاوران تغذیه
📞 مشاوره تلفنی و آنلاین در سراسر ایران
💬 همراهی گام‌به‌گام تا بهبودی کامل
🏅 سال‌ها تجربه در درمان اختلالات روانی و رفتاری
پرسش‌های پرتکرار درباره اختلال خوردن
اختلال خوردن بیشتر در چه سنی دیده میشود؟
بیشترین شیوع در دوران نوجوانی و جوانی است، اما در هر سنی ممکن است بروز پیدا کند.
آیا رژیم غذایی سخت میتواند به اختلال خوردن منجر شود؟
بله، رژیم‌های سختگیرانه بدون مشورت با مشاور تغذیه یا روانشناس میتوانند زمینه‌ساز بی‌اشتهایی عصبی شوند.
آیا درمان این اختلال زمان‌بر است؟
درمان بستگی به شدت اختلال دارد، اما با همراهی روان‌درمانگر متخصص و خانواده، نتایج بسیار مثبتی به‌دست خواهد آمد.
مشاوره آنلاین و حضوری در آویژه
اگر شما یا یکی از عزیزانتان با علائم پرخوری یا بی‌اشتهایی روبرو هستید، همین حالا با مشاوران مرکز مشاوره خانواده آویژه تماس بگیرید. تشخیص به‌موقع و درمان تخصصی میتواند زندگی فرد را از آسیب‌های جدی نجات دهد.
مشکلات اختلال خوردن
مشکلات اختلال خوردن در پرخورها و کم خورها تفاوت دارد. مشکلات اختلال خوردن در پرخورها : عدم امکان حضور در اماکن ورزشی، عدم حضور در تفریحات تیمی و گروهی. عدم اعتماد به نفس به خاطر چاقی مفرط. سردرد و دردهایی در عضلات. و اما در مورد کم خورها درد معده، لاغری مفرط، خود خوری و افسردگی این دو گروه کمتر میتوانند با زوج دلخواه خود باشند. به همین دلیل احساس تنهایی و فقر عاطفی دارند.
درمان اختلال خوردن
درمان اختلال خوردن از مشاوره آغاز میشود. تشخیص، مشاوره و در صورت نیاز دارو درمانی برای هردو گروه لازم است. ابتدا باید عامل استرس زا شناسایی شوند. سپس همگام با روانشناسان راه درمان پیموده شود. در این بخش مراجعه به دکتر تغذیه نیز علاوه بر روانپزشک پیشنهاد میشود. چون پرخوری و کم خوری هر دو در بدن کمبودهایی را موجب میشوند. با تغذیه سالم میتوان در رفع این موارد اهتمام ورزید. درمان اختلال خوردن امکان پذیر میباشد و این اختلال صعب العلاج نیست. در نتیجه امیدواریم با امید و پشتکار و همکاری با مشاور، روانشناس، روانپزشک و دکتر تغذیه سالم و تندرست به زندگی عادی خود ادامه داده و از آن لذت ببرید.
سوالات متداول
آیا هر استرسی موجب اختلال خوردن خواهد شد؟
ابتلا به اختلال خوردن بستگی به قوت دستگاه عصبی، شدت استرس و در نهایت عمق تاثیر بر فرد بستگی دارد. پس تاثیر یک سانحه در افراد مختلف متفاوت است.
عوامل دیگری هم هستند که باعث چاقی یا لاغری شوند؟
بله مانند کم کاری یا پرکاری تیروئید که یکی موجب چاقی مفرط و دیگری موجب لاغری مفرط میشود. ولی لازم است بدانید برخی اوقات استرس بر غده تیروئید نیز تاثیر میگذارد.
آیا ویژگی های پرخورها و کم خورهای عصبی ثابت و بی تغییر است؟
خیر هر عامل خارجی تا حدی میتواند بر بدن انسان تاثیر بگذارد. عمق و شدت و ماندگاری تاثیر بسته به مقاومت بدن دارد. با تفریحات سالم، تغذیه سالم و نگاه مثبت و پذیرفتن واقعیت های زندگی میتوانیم روح و جسمی سالم داشته باشیم.
خدمات تلفنی و آنلاین مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه
لطفا برای کسب اطلاعات بیشتر سایر مقالات متخصصان مرکز مشاوره آویژه را مطالعه نمایید .
در این راستا مرکز مشاوره روانشناسی و خانواده خدمات متنوعی را در زمینه مشاوره اختلالات کودک آنلاین به شما هم میهنان عزیز ارائه میدهد .
منبع : Do's and Don'ts for Eating
- ۰۴/۰۳/۲۳