خلق و خوی چیزی است که ما با آن متولد می‌شویم. اگر فرزند شما لجباز است، باید بدانید که شما تنها والدینی نیستید که فرزند لجبازی دارد. بسیاری از والدین بچه‌های لجباز دارند و زمانی که کودکان خیلی کوچک هستند مشکلی نیست. اما نحوه برخورد شما با فرزند لجبازتان تفاوت زیادی در نوع بزرگسالی که او خواهد داشت ایجاد می‌کند. دوره نوپایی و نوجوانی سخت‌ترین دوره‌ها برای کنترل هستند. اگر فرزندتان از گوش دادن به شما امتناع کند، ممکن است شما را دیوانه کند. پس اگر فرزند لجبازی دارید چه کاری میتوانید انجام دهید؟ این مقاله مرکز مشاوه کودک آویژه را بخوانید و دریابید که چگونه با لجبازی فرزندتان کنار بیایید.
مهم است بدانیم که لجبازی بخشی از شخصیت برخی از کودکان است، در حالی که در برخی کودکان دیگر، راهی برای فشار آوردن به مرزها و تأکید بر خواست خودشان است. بنابراین، وظیفه شما این است که به فرزندتان راه‌های مختلفی را برای کنترل استرس و بیان احساساتش آموزش دهید.
این مقاله مشاوره آویژه را حتما از دست ندهید: مشاوره رایگان حضوری در غرب تهران
دلایل لجبازی در کودک شما
اگر فرزند شما اغلب رفتار لجبازانه از خود نشان می‌دهد، ممکن است تعجب کنید که چه چیزی باعث میشود این کار را انجام دهد. آیا این صرفاً به دلیل شخصیت اوست یا چیز دیگری در کار است؟ در اینجا برخی از دلایل رایج لجبازی در کودکان آورده شده است.
1. عدم بلوغ
ممکن است فرزند شما کاملاً درک نکند که چرا چیزی ممکن است مجاز نباشد. بلوغ با افزایش سن ایجاد می شود و رشد می‌کند و اگر فرزند شما دوستانش را می‌بیند که کاری را انجام می‌دهند که معمولاً توسط شما مجاز نیست، ممکن است باعث رفتار لجبازی شود. هیچ منطقی در این مورد کمک نخواهد کرد.
2. سوءتفاهم
به عنوان یک والد، ممکن است دائماً احساس غرق شدن کنید که ممکن است به شکل عصبانیت به فرزندتان منتقل شود. اگر دائماً به فرزندتان داد می‌زنید یا سعی می‌کنید او را تنبیه کنید، ممکن است به مهارت لجبازی و رسیدن به هدف خود از آسیب دیدن عادت کند. همیشه توصیه میشود با فرزندتان صحبت کنید تا اینکه به او داد بزنید.
3. مقایسه مداوم
برخی از کودکان دائماً با دوستان یا خواهر و برادر خود مقایسه می‌شوند که می‌تواند با گذشت زمان آسیب‌زا باشد. برخی از کودکان هنگام مقایسه، به عنوان راهی برای مقابله با ناامیدی خود، رفتار لجبازانه از خود نشان می‌دهند.
4. نبود الگوی مناسب
کودکان رفتار اطرافیان خود را مشاهده می‌کنند. اگر شما، همسرتان یا هر عضو دیگری از خانواده اغلب رفتار لجبازانه‌ای در خانه از خود نشان می‌دهید، فرزند شما ممکن است همین کار را تقلید کند. علاوه بر این، اگر می‌بینند که دوستانشان لجبازی می‌کنند و از آن خلاص می‌شوند، ممکن است فکر کنند که می‌توانند همین کار را انجام دهند.
5. نیاز به آزادی
با بزرگ‌تر شدن کودک، نیاز او به استقلال نیز افزایش می‌یابد. اگر فرزند شما اغلب احساس می‌کند که توسط شما کنترل میشود، ممکن است به عنوان راهی برای تأکید بر استقلال خود، لجبازی کند. تا زمانی که خطرناک نباشد، بگذارید فرزندتان چیزها را خودش کشف کند.
ویژگی‌های کودکان لجباز
فقط به این دلیل که فرزند شما در مورد اعمال و اراده خود، رفتارهای خاص از خود نشان می دهد، به او برچسب لجباز نزنید. بین مصمم بودن و لجبازی تفاوت ظریفی وجود دارد. در اینجا برخی از ویژگی‌های رفتاری کودکان لجباز اشاره می کنیم:
- کودکان لجباز تمایل دارند همه چیز را زیر سوال ببرند که ممکن است با طغیان اشتباه گرفته شود.
- آن‌ها می‌خواهند شنیده شوند و انتظار دارند دیده شوند، که باعث میشود توجه شما را به طور مکرر بخواهند.
- آن‌ها تمایل دارند مستقل و حساس باشند.
- وارد کردن آن‌ها به یک روال عادی می‌تواند دشوار باشد زیرا آن‌ها دارای اراده آزاد هستند.
- آن‌ها ممکن است غرغرهای مکرر داشته باشند.
- آن‌ها ویژگی‌های رهبری را نشان می‌دهند و حتی ممکن است متکبر به نظر برسند.
- آن‌ها تمایل دارند همه چیز را با سرعت خود انجام دهند.
روانشناسی کودکان لجباز
برای برخورد صحیح با کودک لجباز، ابتدا مهم است که بفهمیم چرا او اینگونه است و چه چیزی او را به این شکل درآورده است. یک مورد این است که فرزند شما مصمم باشد و مورد دیگر لجبازی است. مصمم بودن به عنوان «قاطعیت هدف» تعریف میشود، در حالی که لجبازی «امتناع از تغییر فکر، رفتار یا عمل تحت هرگونه فشار خارجی» است. لجبازی می‌تواند ژنتیکی باشد و همچنین رفتاری اکتسابی باشد که با مشاهده دیگران آموخته میشود. اما این رفتار را می‌توان برای اثبات بهره‌وری و تبدیل کردن فرزندتان به فردی همه جانبه هدایت کرد.
چگونه با کودکان لجباز برخورد کنیم؟
از نظر روانشناسان مرکز آویژه لجبازی در نوزادان، خردسالان، نوجوانان نیز وجود دارد. لجبازی می‌تواند در هر سنی ظاهر شود و سپس تا بزرگسالی ادامه یابد. به عنوان یک والد، مهم است که راه‌هایی برای برخورد با فرزند لجباز خود پیدا کنید تا بتوانید رفتار او را بدون استرس تا حدودی کنترل کنید. در اینجا چند تکنیک برای برخورد با یک کودک لجباز آورده شده است:
1. با فرزندتان بحث نکنید
کودکان لجباز همیشه آماده‌ی رویارویی با یک بحث هستند. بنابراین، به آن‌ها این فرصت را ندهید. در عوض، به هر آنچه فرزندتان می‌خواهد بگوید گوش دهید و آن را به یک گفتگو تبدیل کنید، نه یک بحث. وقتی نشان می‌دهید که آماده هستید به حرف‌های آن‌ها گوش دهید، احتمال بیشتری دارد که آن‌ها نیز به حرف‌های شما گوش دهند.
2. ارتباط برقرار کنید
فرزندتان را مجبور نکنید کاری را انجام دهد که نمی‌خواهد. این فقط باعث میشود سرکش‌تر شوند و مصمم باشند دقیقاً کاری را انجام دهند که نباید انجام دهند. بنابراین، اگر می‌خواهید فرزندتان تلویزیون را خاموش کند و به جای آن مشق بنویسد، سعی کنید مدتی با او تلویزیون تماشا کنید. این باعث ایجاد نوعی رفاقت میشود و بعد از مدتی میتوانید از فرزندتان بپرسید که آیا دوست دارد در حالی که شما کتاب می‌خوانید یا کار می‌کنید مشق بنویسد.
3. چند مورد برای انتخاب ارائه دهید
گفتن به یک کودک لجباز که چه کاری انجام دهد، یک روش قطعی برای شعله‌ور کردن روحیه سرکشی آن‌ها است. در عوض، به آن‌ها گزینه‌هایی برای انتخاب بدهید، زیرا این باعث میشود احساس کنند که کنترل زندگی خود را در دست دارند و می‌توانند به طور مستقل تصمیم بگیرند که چه کاری می‌خواهند انجام دهند. برای جلوگیری از سردرگمی کودک، انتخاب‌ها را محدود کنید و فقط دو یا سه گزینه ارائه دهید. برای مثال، اگر می‌خواهید اتاقش را تمیز کند، از او بپرسید که می‌خواهد با تخت شروع کند یا کمد، به جای اینکه بگویید: «از کجا می‌خواهی شروع کنی؟»
4. خود را جای فرزندتان بگذارید
به موضوع از دیدگاه فرزندتان نگاه کنید و سعی کنید بفهمید چرا اینگونه رفتار می‌کند. اگر قول داده‌اید او را به پارک ببرید اما به دلیل بد شدن هوا از آن سر باز زده‌اید، باید به او توضیح دهید که چرا نمی‌توانید به قول خود را عمل کنید. فرزند شما فقط آن را به عنوان یک قول شکسته می‌بیند، اما با توضیح دادن اینکه چرا نمی‌توانید بیرون بروید و تعیین یک تاریخ بعدی برای بیرون رفتن، میتوانید اوضاع را بهتر کنترل کنید.
5. حفظ آرامش در خانه
مطمئن شوید که خانه شما جایی است که فرزندتان در آن احساس خوشبختی، راحتی و امنیت می‌کند. با همه افراد خانه، به خصوص همسرتان، مودب باشید، زیرا کودکان از طریق مشاهده یاد می‌گیرند. آن‌ها احتمالاً آنچه را می‌بینند تقلید می‌کنند، بنابراین ضروری است که آرامش را حفظ کنید و از بحث و جدل و توهین کردن در مقابل کودک خودداری کنید.
6. مهارت‌های مذاکره خود را تقویت کنید
کودکان لجباز وقتی چیزی می‌خواهند، به سختی می‌توانند یک نه قاطع را بپذیرند. بنابراین، به جای قانون‌گذاری، سعی کنید با آن‌ها مذاکره کنید. برای مثال، اگر فرزندتان اصرار دارد که دو داستان قبل از خواب گوش کند، با رسیدن به توافقی که می‌تواند یک داستان را برای امشب و دیگری را برای فردا انتخاب کند، او را قانع کنید.
7. تشویق رفتار مثبت
با الگو بودن و داشتن نگرش مثبت در همه زمان‌ها پیش قدم باشید. اگر از کلمات «نه»، «نمی‌توانم» یا «نخواهم» زیاد استفاده می‌کنید، احتمالاً فرزندتان نیز همین کار را انجام می‌دهد. با نگاهی مثبت به لجبازی فرزندتان نگاه کنید تا اینکه در مورد آن منفی باشید. سعی کنید با پرسیدن سوالاتی که پاسخ «بله» یا «نه» دارد، آن را به یک بازی تبدیل کنید. سوالات خود را طوری تنظیم کنید که پاسخ بیشتر اوقات «بله» باشد. این پیام را می‌فرستد که به فرزندتان گوش داده میشود و قدردانی میشود.
8. ایجاد روال
پایبندی به روال‌های روزانه و همچنین هفتگی می‌تواند به بهبود رفتار فرزندتان و همچنین عملکرد او در مدرسه کمک کند. زمان خواب باید مشخص شود و باید به گونه‌ای باشد که استراحت کافی برای فرزندتان فراهم کند. کمبود خواب و خستگی می‌تواند منجر به مشکلات رفتاری در کودکان بین سه تا دوازده سال شود.
9. قوانین و پیامدها را تعیین کنید
کودکان لجباز برای رشد به قوانین و مقررات نیاز دارند. بنابراین، مرزها را تعیین کنید و انتظارات خود را در یک جلسه خانوادگی روشن کنید. از فرزندتان بخواهید در مورد پیامدها و همچنین نظرات خود در مورد هر یک از آن‌ها اظهارنظر کند. ثبات مهم است، اما این به معنای سخت‌گیری نیست. مهم است که گاهی اوقات انعطاف‌پذیر باشید، مانند زمانی که در تعطیلات هستید یا در مواقعی که فرزندتان رفتار نمونه‌ای از خود نشان می‌دهد. این به آن‌ها نشان می‌دهد که پیروی از قوانین نیز می‌تواند پاداش‌دهنده باشد و قصد خفه‌کردن ندارد.
10. به فرزندتان اجازه کاوش دهید
دنیا جای شگفت‌انگیزی است و همه آنچه فرزندتان می‌خواهد انجام دهد کاوش در آن است. بنابراین، بگذارید آن‌ها در محدوده خود چیزها را برای خودشان کشف کنند. اگر در پارک هستید، دائماً دنبال فرزندتان نروید. در عوض، بگذارید آزادانه بدود و طبیعت و چیزهای اطراف خود را کاوش کند. این باعث میشود احساس استقلال کنند و منجر به رفتار لجبازی کمتر میشود، که برای یادگیری نحوه برخورد با کودکان لجباز ضروری است.
منبع: مرکز مشاوره کودک آویژه// https://psychology.avije.org/