بومی ناحیه ای، سیاستی است که در سیستم آموزش عالی ایران به‌منظور تراز و تعادل منطقه‌ای و افزایش انصاف در پذیرش دانشجوها اجرا میشود. این سیاست مبتنی بر اصل ایجاد ارتباط و انسجام بین دانشگاه‌ها و جوامع محلی بوده و به اهداف بسیار مهمی در حوزه آموزشی و توسعه مناطق کم‌توسعه پاسخ می‌دهد.
توجیه اصلی بومی ناحیه ای، کاهش اختلافات منطقه‌ای و تراز بودجه‌ای بین دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی است. در این سیاست، دانشگاه‌ها به‌طور متناسب با تعداد داوطلبان محلی که از هر استان و ناحیه در کنکور سراسری شرکت می‌کنند، ظرفیت پذیرش دارند. این باعث میشود تا دانشجوها از جوامع خود و فرهنگ‌های اجتماعی خود حمایت بیشتری در دوره‌های تحصیلی خود ببرند و به راحتی با شرایط جدید محیط دانشگاهی سازگاری پیدا کنند.
اجرای بومی ناحیه ای نیز در توسعه مناطق کم‌توسعه و پراکنده‌نشده بسیار مؤثر است. این سیاست از یک سو به تقویت دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در این مناطق کمک می‌کند و از سوی دیگر، جوانان و دانشجویان را به جذب دانش و فناوری می‌انگیزد. با ترغیب دانشجویان به پیوستن به دانشگاه‌های خود منطقه، امکان ایجاد توسعه پایدار و تعادل‌دهی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در این نواحی فراهم میشود. مشاوره انتخاب رشته تلفنی آویژه اطلاعات لازم در مورد طرح بومی ناحیه ای را به شما ارائه می دهد.
بومی گزینی در پذیرش رشته‌ها برای دانشجویان
بومی گزینی در پذیرش رشته‌ها برای دانشجویان به دلیل مشکلاتی مانند دوری از خانواده، زندگی در خوابگاه، مسائل فرهنگی و آداب و رسوم، و افت تحصیلی به دلیل دوری از خانواده انجام میشود. در این روش، امکان قبولی برای رشته‌های بومی برای داوطلبان محل آن بوم (استان، ناحیه یا قطب) بیشتر است. در زیر توضیحی کوتاه درباره نوع بومی گزینی در پذیرش رشته‌ها آورده شده است:
- بومی استانی: در این روش، رشته‌هایی که در اکثر استان‌های کشور وجود دارند و نیاز به متخصص بومی دارند، به صورت بومی استانی گزینش می‌شوند. بعضی از رشته‌های دوره روزانه نیز بومی استانی هستند، مانند پرستاری، علوم آزمایشگاهی، مامایی، هوشبری، اتاق عمل و…
- بومی ناحیه ای: در این روش، رشته‌هایی که در دانشگاه یک استان از چند استان مجاور وجود دارند، به صورت بومی ناحیه ای گزینش می‌شوند. به طور کلی، یک ناحیه شامل 2 تا 7 استان است. پذیرش برخی از رشته‌های دوره روزانه نیز بومی ناحیه ای است، مانند پزشکی، داروسازی، دندانپزشکی، تکنولوژی پرتوشناسی، حسابداری، زمین‌شناسی، شیمی (کاربردی و محض)، مهندسی بهداشت محیط و…
- بومی قطبی: در این روش، رشته‌هایی که فقط در یک ناحیه از چند ناحیه مجاور وجود دارند، به صورت بومی قطبی پذیرش می‌شوند. هر ناحیه یک قطب را تشکیل می‌دهد.
- گزینش کشوری: رشته‌هایی که ممکن است در یک قطب وجود نداشته باشند، به صورت کشوری پذیرش می‌شوند. در اینجا، ملاک تقسیم ظرفیت‌ها فقط جمعیت داوطلبان هر منطقه است و منطقه‌ای که جمعیت بیشتری دارد، ظرفیت بیشتری برای آن در نظر گرفته میشود. پذیرش برخی از رشته‌های دوره روزانه نیز به صورت کشوری است، مانند دکتری پیوسته بیوتکنولوژی، بینایی سنجی، شنوایی شناسی، علوم تغذیه، اعضای مصنوعی، کاردرمانی، گفتاردرمانی، بهداشت عمومی، مهندسی بهداشت حرفه ای، فناوری اطلاعات سلامت، تکنولوژی پرتودرمانی، پزشکی هسته‌ای، زیست شناسی سلولی و مولکولی، زیست فناوری، مدیریت خدمات بهداشتی درمانی و…
مهم است بدانید که این ملاک‌ها برای همه انتخاب رشته‌ها صدق نمی‌کنند و ممکن است برخی از رشته‌ها مانند پزشکی، در حال حاضر به صورت بومی ناحیه‌ای پذیرش می‌شوند، نه به صورت بومی استانی. همچنین، این فهرست تنها یک مرجع است و به تغییر و به‌روزرسانی ممکن است نیاز داشته باشد. برای اطلاعات دقیق‌تر و به‌روزتر، میتوانید به سایت سازمان سنجش آموزش کشور مراجعه کنید.
نوع گزینش داوطلبان در برخی از دوره‌های تحصیلی معروف
در زیر، نوع گزینش داوطلبان در برخی از دوره‌های تحصیلی معروف را به طور ساده و عامیانه توضیح می‌دهم:
- دوره روزانه: در این دوره، نوع گزینش بر اساس استان، ناحیه، قطب و کشور است. به این معنی که در ابتدا، ظرفیت‌ها بر اساس استان‌ها تقسیم میشود. سپس، اگر ظرفیت‌های یک استان بیشتر از ظرفیت‌های موجود در آن استان باشد، ناحیه‌ای و سپس قطبی در نظر گرفته میشود. در نهایت، اگر باز هم ظرفیت باقی مانده وجود داشته باشد، این ظرفیت به صورت کشوری تقسیم میشود.
- دوره نوبت دوم: در این دوره، فقط بومی استانی مدنظر قرار می‌گیرد، به این معنی که ظرفیت‌ها به داوطلبان بومی استان مربوطه تعلق می‌گیرد.
- دوره پیام نور و غیرانتفاعی: در این دوره‌ها، نوع گزینش بومی ناحیه‌ای است، به این معنی که ظرفیت‌ها بر اساس ناحیه‌های مختلف تقسیم میشود.
- دوره مجازی و پردیس خودگردان: در این دوره‌ها، گزینش به صورت کشوری و بدون بومی گزینی است. به این معنی که نوع گزینش بر اساس کشور و بدون در نظر گرفتن بومیت است.
- دوره ظرفیت مازاد: در این دوره، نیز گزینش به صورت کشوری و بدون بومی گزینی انجام میشود.