اعتیاد به اینترنت چیست؟ چگونه درمان می شود؟

امروزه با گسترش روزافزون تکنولوژی و دسترسی آسان به اینترنت و فضای مجازی استفاده از این تکنولوژی کاربردی و در دسترس به شدت زیاد شده است. برخی  افراد از اینترنت به صورت مثبت و مفید استفاده می کنند. اما برخی دیگر وابسته استفاده از اینترنت می شوند. وابسته شدن به اینترنت و فضای مجازی باعث می شود فرد اعتیاد به اینترنت را تجربه کند. اعتیاد به اینترنت را به عنوان یک رفتار ناسالم تعریف می کنند. که باعث ایجاد اختلال در زندگی شخصی، تحصیلی و یا کاری فرد می شود. این اختلال ایجاد شده می تواند استرس و اضطراب را نیز با خود به همراه داشته باشد. افرادی که درگیر اعتیاد به اینترنت می شوند برای کنترل رفتار خود و استفاده صحیح از اینترنت بسیار تلاش می کنند اما نمی توانند آن را ترک و یا کنترل کنند.

به دلیل بالا رفتن آمار مبتلایان به این اختلال و درگیر شدن نوجوانان و جوانان و یا حتی کودکان به اعتیاد به فضای مجازی، مشاوران مرکز مشاوره هم اندیشان به بررسی دلایل اعتیاد به فضای مجازی، عوارض آن و درمان اعتیاد به اینترنت پرداخته اند. و مقاله جامع و تخصصی زیر را برای شما عزیزان نگارش کرده اند. اگر شما نیز از وابستگی زیاد به اینترنت رنج می برید و نمی توانید آن را کنترل کنید. پس حتما این مقاله جامع و کاربردی را مطالعه بفرمایید.

اعتیاد به اینترنت چیست؟

تحقیقات انجام شده در سال گذشته نشان داد که 77 درصد از آمریکایی ها به طور روزانه از اینترنت استفاده کرده اند. استفاده از فضای مجازی و اینترنت در جامعه امروزی ریشه دوانده است. و باعث ایجاد تغییراتی در زندگی افراد شده است. که گاه این تغییرات مثبت و مفید بوده و گاهی نیز به شدت آسیب زا است. برخی از افراد این باور را دارند که گشت و گذار در اینترنت و گذراندن وقت زیاد در شبکه های مجازی ضرری برای آنها ندارد. و برخی دیگر صرف کردن زمان زیاد در فضای مجازی را یک عامل مهم ایجاد اختلال در زندگی خود دانسته اند. و آن را اعتیاد به اینترنت معنا کرده اند. روانشناسان از اصطلاحات مختلفی برای اعتیاد به اینترنت استفاده کرده اند. از جمله استفاده اجباری از رایانه، استفاده بیمارگونه از اینترنت و وابستگی به اینترنت.

هنگامی که یک عمل و یا رفتار به مانعی برای پیشرفت و یا حتی گذراندن زندگی روزمره تبدیل شود. و فرد نتواند این رفتار و یا نیاز خود را کنترل و مدیریت کند. و روی مهم ترین جنبه های زندگی فرد مثل کار، تحصیل و یا زندگی زناشویی او تاثیرات منفی بگذارد. این رفتار و خواسته فرد به عنوان یک نوع از اعتیاد نام گذاری خواهد شد. پس اگر استفاده از اینترنت باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره شما شود و نتوانید آن را کنترل کنید. شما دچار اختلال اعتیاد به اینترنت شده اید.

هنوز اعتیاد به اینترنت در اختلالات روانی ذکر نشده است. اما یک مطالعه تخصصی توسط موسسه ملی بهداشت از اگوست 2017 آغاز شده است. و می تواند دلایل و شواهد کافی را مبتنی بر مشکلات ناشی از استفاده بیش از حد اینترنت ارائه دهد. این شواهد و تحقیقات نشان می دهند که اعتیاد به اینترنت به شدت آسیب زا بوده و نیاز به توجه جدی دارد. متخصصان و روانشناسان اعتقاد دارند که اعتیاد به اینترنت را باید به عنوان یک اختلال وسواس فکری اجباری یا یک اختلال کنترل تکانه طبقه بندی کرد.

انواع اعتیاد به اینترنت

اعتیاد به اینترنت یک اصطلاح گسترده است که طیفی از رفتارها را شامل می شود. از اینترنت می توان به روش های مختلفی استفاده کرد. که هر کدام از این روش ها می توانند به شدت اعتیادآور باشند. انواع اعتیاد به اینترنت عبارتند از:

اعتیاد به سکس سایبری

اعتیاد به پورنوگرافی و استفاده مدام از پورنوگرافی آنلاین، اتاق های گفت و گو جنسی بزرگسالان، خدمات وب کم و ... را اعتیاد به سکس سایبری می نامند. البته اگر در استفاده از آنها کنترلی صورت نگیرد. و فرد وابسته آن شود. وسواس فکری نسبت به هر یک از خدماتی که در بالا گفته شد، می تواند توانایی فرد را در ایجاد روابط جنسی، عاشقانه و یا صمیمی در دنیای واقعی مختل کند.

اجبار خالص

اجبار خالص درگیر شدن در فعالیت های تعاملی آنلاین مانند قمار آنلاین، معاملات سهام، حراج ها وخرید و فروش های آنلاین و... می باشد. که می تواند به شدت مضر بوده و آسیب های جدی را به فرد وارد کند. عادت به خرید آنلاین و یا قمار بازی می تواند تاثیر مخربی بر وضعیت مالی فرد بگذارد. و زندگی مالی او را مختل کند. خرج کردن و از دست دادن مقادیر زیاد پول می تواند باعث ایجاد استرس و اضطراب در فرد شود. این اعتیاد باعث اتلاف وقت، از بین رفتن ثبات مالی فرد و ایجاد مشکلات در شغل او می شود.

اعتیاد به روابط سایبری

افرادی که به روابط سایبری اعتیاد دارند، برای یافتن روابط در فضاهای مجازی و آنلاین وسواس زیادی به خرج داده و بیشتر زمان خود را در فضای مجازی و اینترنت می گذرانند. این افراد ارتباط خود را با دنیای واقعی از دست می دهند. و روابط اجتماعی آنها ضعیف شده و از بین می رود. اکثر افرادی که به سمت روابط سایبری می روند سعی می کنند هویت واقعی خود را مخفی کرده و از نام و نشانی های مجازی و غیر واقعی استفاده می کنند.

اعتیاد به بازی های اینترنتی

سرگرم شدن و غرق شدن در یک بازی اینترنتی باعث می شود که افراد زمان خود را به راحتی و بدون آنکه خودشان نیز متوجه شوند، نابود کنند. متاسفانه افرادی که اعتیاد به بازی های اینترنتی دارند تمام وقت خود را صرف بازی کردن می کنند. این افراد از مدرسه رفتن، یا سرکار رفتن اجتناب می کنند تا به بازی کردن بپردازند. اعتیاد به بازی ها می تواند اعتیاد به گوشی همراه را نیز با خود به همراه داشته باشد.

جستجوی اطلاعات به صورت اجباری

استفاده از اینترنت اطلاعات و دانش زیادی را در اختیار کاربران قرار می دهد. برخی از افراد به دلیل دسترسی راحت و آسان به اطلاعات نمی توانند به راحتی از کنار آن بگذرند. افرادی که به اعتیاد جستجوی اطلاعات مبتلا هستند، تمایل غیر قابل کنترلی را برای جمع آوری و سازماندهی اطلاعات دارند.

10 مورد از علائم و نشانه های اعتیاد به اینترنت

شاخصه ها و نشانه های اعتیاد به اینترنت در هر فرد می تواند متفاوت از دیگری باشد. و نمی توان به طور صد در صد آنها را تعیین کرد. اما به طور کلی بیشترین و بارزترین علائمی که نشان می دهد یک فرد از اعتیاد به اینترنت رنج می برد عبارتند از: آنلاین بودن در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی به مدت طولانی و به دلایلی که اصلا مربوط به کار نیست.

بد خلقی و یا عصبانی شدن هنگامی که دسترسی به اینترنت مسدود و یا محدود شده باشد.

پنهان کردن و یا دروغ گفتن در رابطه با مدت زمان استفاده از اینترنت

منزوی شدن و از بین رفتن مهارت در برقراری روابط اجتماعی با اطرافیان و یا حتی اعضای خانواده خود

استفاده بیش از حد از اینترنت برای مدیریت استرس و یا به عنوان راهی برای فرار از مشکلات یا تسکین خلق و خوی ناخوشایند، هنگامی که فرد از استرس و یا  مشکلاتی رنج می برد.

ترس شدید از دست دادن اینترنت به گونه ای که این ترس باعث می شود فرد دائم و به طور اجباری رسانه های اجتماعی و اینترنت را چک کند.

مشغول بودن دائم در اینترنت و یا پیش بینی و برنامه ریزی در رابطه با زمانی که مجدد به اینترنت دسترسی پیدا خواهد کرد.

آنلاین بودن بیش از آنچه که در ابتدا در نظر گرفته بود.

ناتوانی در کاهش استفاده از اینترنت

هنگام تلاش برای کاهش یا توقف استفاده از اینترنت احساس بی قراری، بدخلقی و افسردگی را خواهد داشت.

چرا افراد مبتلا به اعتیاد به اینترنت می شوند؟

اعتیاد به اینترنت دلایل و علت هایی مختلفی می تواند داشته باشد. عوامل متعددی وجود دارند که باعث استفاده بیش از حد از اینترنت می شوند. برخی از مهم ترین دلایل اعتیاد به اینترنت عبارتند از:

ژنتیک

افرادی که کمبود دوپامین و سروتونین دارند، مستعد اعتیاد به اینترنت خواهند بود. طبق بررسی های انجام شده اغلب معتادان به اینترنت در مقایسه با دیگران سطوح پایین تری از دوپامین و سروتونین را دارا هستند. این گونه افراد از مشارکت در رفتارهای پر خطر و اعتیاد آور برای رسیدن به پاسخی لذت بخش استفاده می کنند.

تغییرات در ساختار مغز

وجود تغییراتی در ساختار و مواد شیمیایی مغز می تواند افراد را به سمت استفاده از اینترنت سوق دهد. همچنین استفاده بیش از حد از اینترنت بر ماده خاکستری و سفیدی که در نواحی مغز پیشانی وجود دارند تاثیرات منفی می گذارد.

عوامل محیطی

عوامل محیطی که تشویق کننده و پیش رو افراد به سمت استفاده مداوم از اینترنت هستند عبارتند از: قرار گرفتن در معرض تبلیغات بازی های اینترنتی، تشویق و دعوت دوستان به انجام بازی های آنلاین رقابتی، قرار گرفتن در معرض روابط شبکه های اجتماعی، دسترسی راحت و رایگان به برخی از سایت ها و یا الگو گرفتن از سایر اعضای خانواده و ... . این عوامل می تواند احتمال ابتلا افراد به اعتیاد کامپیوتری را افزایش دهد.

داشتن شرایط زمینه ای سلامت روان

افرادی که از بیماری های روانی و یا مسائلی مانند ناامیدی، استرس و اضطراب و یا افسردگی رنج می برند شانس ابتلا به اعتیاد اینترنتی در آنها بیشتر از بقیه افراد است. آنها برای رهایی از شرایط و مشکلات خود به سمت استفاده از اینترنت می روند. و هنگامی که برای اولین بار توانستند با استفاده از فضای مجازی ذهن خود را تسکین بدهند و یا مشکلات را فراموش کنند مجددا به سمت اینترنت خواهند رفت. همچنین به طور مشابه افراد خجالتی و یا آن دسته از افرادی که نمی توانند روابط اجتماعی مفیدی را با دیگران برقرار کنند. به این سمت خواهند رفت.

چرا اعتیاد به اینترنت مضر است؟

اعتیاد به اینترنت تاثیرات به شدت مضری با خود به همراه خواهد داشت. عوارض اعتیاد به اینترنت هم از نظر جسمی و هم از نظر عاطفی بررسی خواهد شد. همچنین استفاده بیش از حد از اینترت برای هر قشر و گروه سنی جامعه آسیب های متفاوتی را به جا خواهد گذاشت. به عنوان مثال کم نیستند افرادی که با نگرانی به مشاوره خانواده مراجعه کرده و از اعتیاد به اینترنت فرزند خود نگران هستند.

کودکان توانایی مدیریت و محدود کردن استفاده از رایانه، تلفن همراه را ندارند. همچنین آنها در رابطه با خطراتی که اینترنت و فضای مجازی می تواند با خود به همراه داشته باشد بی اطلاع اند. مهم ترین تاثیرات و عوارض منفی اعتیاد به اینترنت در کودکان عبارتند از:

مشکل در خوابیدن

تغییر دامنه توجه

احتمال چاقی و اضافه وزن

افزایش تحریک پذیری

احتمال ابتلا به افسردگی

اضطراب و استرس

به طور کلی عوارض اعتیاد به اینترنت عبارتند از:

افزایش احتمال ابتلا به افسردگی

داشتن اضطراب و استرس در فرد بدون دلیل

ایجاد نوسانات خلقی

گوشه گیری و انزوای اجتماعی

کاهش عزت نفس

افزایش ترس از عدم تایید شدن

احساس تنهایی به صورت مداوم

مشکل در برقراری ارتباط

مشکلات در زمینه رابطه جنسی و زندگی زناشویی

مشکلات مالی

کمر درد

سردرد

مشکلات بینایی

بی خوابی

افزایش و یا کاهش وزن

سندرم تونل کارپال

اعتیاد به مواد و یا الکل

کاهش عملکرد و بهره وری فرد در محل کار

کاهش انگیزه تحصیل و یا کار کردن

اخراج از مدرسه و یا بیکار شدن به دلیل استفاده زیاد از اینترنت

راه های درمان اعتیاد به اینترنت

راه های متعددی برای درمان اعتیاد به اینترنت وجود دارد. قبل از آنکه فردی به فکر درمان اعتیاد به اینترنت باشد باید از مشاوره روانشناسی و یا روانپزشک کمک بگیرد تا مطمئن شود که به اعتیاد اینترنتی دچار شده است یا خیر؟ و صرفا این موضوع یک وسواس فکری برای او نبوده است. به طور کلی درمان اعتیاد به فضای مجازی به دو دسته روان درمانی و دارو تقسیم خواهد شد. روانشناس متناسب با میزان وابستگی و اعتیاد فرد تشخیص می دهد که از چه نوع راه درمانی برای ترک و درمان او استفاده کند. مهم ترین راه های درمان اعتیاد به اینترنت عبارتند از:

روان درمانی

CBT یا درمان شناختی رفتاری

در این نوع از روان درمانی به فرد کمک می کنند تا تاثیر اعتیاد به اینترنت بر روابط و رفتارهای خود با دیگران را پیدا کرده و درک کند. این یک رویکرد عمل محور و حل مسئله برای درمان اعتیاد به اینترنت خواهد بود. همچنین در این روش به فرد یاد می دهند که از چه روش هایی برای مدیریت افکار و رفتارهای خود که منجر به استفاده اجباری از اینترنت می شود، استفاده کند.

ناتوانی در کنترل انگیزه برای استفاده از اینترنت به شدت باعث ناامیدی افراد می شود. به همین دلیل در جلسات روان درمانی تکنیک های خود کنترلی به افراد آموزش داده می شود. این کار باعث می شود تا فرد بتواند به صورت تدریجی استفاده از اینترنت را محدود کند.

فعال سازی رفتاری

در این نوع از روان درمانی هدف این است که فرد به سمت فعالیت هایی سوق پیدا کند که نیاز به اینترنت ندارند. در فعال سازی رفتاری به افراد کمک می کنند تا احساس نیاز به فعالیت های اینترنتی را در خود کاهش داده و سرگرمی های مفیدتری را جایگزین آن کنند. فعالیت و سرگرمی هایی که می تواند در بهبود خلق و خوی و رفاه فرد کمک کند.

رابطه درمانی

این شکل از درمان برای آن دسته از افرادی که اعتیاد به اینترنت بر روی کل اعضای خانواده تاثیر گذاشته است، به کار گرفته می شود. افرادی که احتمال ابتلا به سکس سایبری داشته و یا استفاده از اینترنت باعث ایجاد بی توجهی، عدم اعتماد و ... در خانواده اشان شده است از این نوع درمان می توانند استفاده کنند.

دارو ها

روانپزشک و یا متخصص بیماری های روانی متناسب با افراد و حد نیاز آنها دارو تجویز خواهد کرد. این داروها برای افرادی که از بیماری های روانی_زمینه ای مانند افسردگی یا اضطراب رنج می برند. و اعتیاد به اینترنت نیز دارند بسیار مفید خواهد بود. روانپزشک ابتدا از داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب برای درمان افسردگی و اضطراب فرد استفاده می کند. و پس از درمان این بیماری ها به کاهش استفاده از اینترنت خواهد پرداخت.

سخنی از مشاوران آویژه

استفاده از اینترنت می تواند مفید بوده و باعث افزایش ارتباطات و سهولت انجام کارها شود. اما به شرط آنکه از آن به درستی از آن استفاده شود. اگر استفاده از فضاهای مجازی و اینترنت به یک عادت برای شما تبدیل شود. و وابسته آن شوید به شدت آسیب زا خواهد بود. استفاده از اینترنت باید به روند زندگی روزمره شما کمک کند. ولی اگر اینترنت تاثیر مخربی بر زندگی روزمره شما بگذارد، باید به فکر کنترل و مدیریت آن باشید. تا دچار اعتیاد به اینترنت نشوید. افرادی که به اعتیاد اینترنتی دچار هستند تلاش های زیادی می کنند تا رفتار خود را کنترل کنند. و مدت زمان استفاده از اینترنت را محدود کنند، اما نمی توانند. این ناتوانی در کنترل باعث ایجاد ناامیدی می شود که باعث می شود بیشتر از قبل در رفتار اعتیاد آور خود غرق شوند. و وابستگی آنها به فضای مجازی بیشتر می شود.

پس اگر شما و یا اطرافیانتان از اعتیاد به اینترنت رنج می برید حتما به دنبال راه هایی برای درمان آن باشید. می توانید از یک مشاوره روانشناس خوب کمک بگیرید تا این اختلال و رفتار آسیب زا را کاهش داده و بتوانید آن را مدیریت کنید.

اعتیاد به اینترنت چه تاثیری بر دانش آموزان دارد؟

اعتیاد به اینترنت یک مشکل رایج در دانشجویان و دانش آموزان است و بر عملکرد شناختی آنها تأثیر منفی خواهد گذاشت. اعتیاد به اینترنت منجر به عملکرد ضعیف تحصیلی و درگیر شدن در فعالیت های خطرناک می شود. همین امر منجر به اضطراب و استرس در دانش آموزان و دانشجویان خواهد شد.

آیا اعتیاد به اینترنت یک اختلال است؟

برخی از متخصصان اعتیاد به اینترنت را یک اختلال نمی دانند . اما متخصصانی که اعتیاد به اینترنت را به رسمیت می شناسند، تمایل دارند آن را به عنوان یک اختلال وسواس فکری اجباری یا یک اختلال کنترل تکانه طبقه بندی کنند. تا بتوانند از راه های درمانی برای بهبود و درمان استفاده کنند.

منبع: مشاوره خانواده تلفنی